اسکلیوز در کودکان

اسکولیوز مادرزادی یا همان انحراف ستون فقرات نقصی مادرزادی است که ممکن است منجر به پیچ خوردن ستون فقرات یا چرخش آن شود. این امر همچنین میتواند به کشیده شدن دنده ها به یک سمت و منجر به قوس چند بعدی شود. تشخیص به موقع و سریع اسکولیوز مادرزادی در دوران نوزادی میتواند منجر به بهبود انحراف گردد. تشخیص انحراف ستون فقرات در نوزادی میتواند درمان های ساده مانند استفاده از بریس ها را در ۶ ماهگی به دنبال داشته باشد. اگر انحراف ستون فقرات کمی وجود داشته باشد در صورت عدم درمان یا به تعویق افتادن آن شدت میگیرد و منجر به بروز عوارضی مانند مشکلات قلبی و ریوی می شود. در همین راستا کودک نیازمند درمان‌ های خطرناک تر و گران‌‌ تر با نتایج کم‌ اثرتر مانند جراحی ستون فقرات پیدا خواهد کرد.

علایم اسکولیوز

• در شروع بیماری اغلب درد وجود ندارد و می تواند تشخیص آن مشکل باشد.
• قرار نداشتن شانه ها یا دو سمت لگن در یک سطح
• وجود داشتن یک حالت برجستگی یا کوهان در یک سمت ستون مهره در قسمت پشت
• ضعف عضلات یک سمت ستون مهره که در معاینه به صورت تحلیل رفتن عضلات یک سمت ستون مهره خود را نشان میدهد
• کمردرد مزمن
• افتادگی شانه ها
• خوابیدن روی یک سمت در هنگام دراز کشیدن به پشت در اثر چرخش به سمت ستون مهره

علائم اسکولیوز ژنتیکی

• کجی و نابرابری شانه ها طوری که بیرون زدگی تیغه یک شانه از شانه دیگر بیش تر است.
• چرخش گردن که باعث میشود سر به یک طرف کج شود.
• بیرون زدگی یک طرف دنده ها
• نابرابری دو طرف خط کمر بندی
• بالاتر بودن یک طرف باسن از طرف دیگر
• کج شدن کل بدن به یک طرف
• در موارد نادر مشکل از نخاع یا اعصاب نخاعی است که این باعث ضعف بی حسی یا عدم هماهنگی میشود.

درمان و حرکات اصلاحی اسکولیوز

اگر اسکولیوز مادرزادی در دوره نوزادی تشخیص داده شود، می‌توان درمان‌های ساده از جمله استفاده از بریس‌ها را در ۶ ماهگی آغاز کرده و نتایج بسیار خوبی گرفت.‌ اما، حتی یک بدشکلی کوچک هم در صورت درمان نشدن یا به تعویق افتادن درمان، شدت گرفته و باعث بروز عارضه‌های دیگری مانند مشکلات قلبی و ریوی‌ شده و نیازمند درمان‌های خطرناکتر و گران‌‌تر با نتایج کم‌اثرتر مانند جراحی ستون فقرات می‌شود.

استفاده از بریس

1)متداول ترین درمان غیر جراحی

2)عموماً برای قوس‌های کمتر از ۲۵ درجه پایش مداوم توسط یک متخصص کودکان توصیه می‌شود.

3)اگر اطلاعات ثبت شده توسط متخصص نشان دهند که قوس ستون فقرات کودک در حال بدتر شدن است، استفاده از بریس ستون فقرات توصیه می‌شود.استفاده از بریس فشار وارده بر پایین کمر کودک را کاهش داده و به صاف شدن ستون فقرات او کمک می‌کند.

4)در اینجا هدف نهایی درمان، جلوگیری از بدتر شدن قوس است.

درمان برای کودکان دارای قوس‌های بین ۲۵ تا ۴۰ درجه به شرایط این کودکان بستگی دارد.برای قوس‌های ۴۰ درجه یا بالاتر، تقریباً در تمام موارد، جراحی ستون فقرات اجتناب‌ناپذیر است. به همین دلیل است که متخصصان ما همیشه والدین را تشویق می‌کنند تا کودکان مشکوک به هر گونه بدشکلی را برای تشخیص زودهنگام نزد یک متخصص برده و در شرایط عادی نیز دست کم سالی یک بار برای چکاپ کودک به متخصص مراجعه کنند.

کاردرمانی

کاردرمانگر، ابتدا تمام فعالیت های روزانه و علایق و شغل فرد مبتلا به اسکولیوز را مورد ارزیابی قرار می دهد و بسته به نتایج ارزیابی، مداخلات زیر را اجرا می کند:

وضعیت دهی مناسب: کاردرمانگر، وضعیت صحیح را برای انجام کار در تمام کارهای دستی یا حتی کارهای پشت میزی ( کارهای اداری و…) به کودک یاد می دهد و این وضعیت ها را با وی تمرین می کند.

تمرینات کششی و مقاومتی: درمانگر سپس یکسری تمرینات کششی و مقاومتی را روی ستون فقرات فرد، به وی ارائه می دهد و حین این که کودک دارد آن تمرینات را انجام می دهد، بر درستی انجام حرکات نظارت می کند و اشکالات کار را به وی گوشزد می نماید.

ارزیابی دوره ای: سپس کاردرمانگر به صورت دوره ای، کودک مبتلا به اسکولیوز را مورد ارزیابی قرار می دهد و در صورت بهبود علائم یا بدتر شدن ناهنجاری های آناتومیکی، تغییراتی در مداخلات اعمال می نماید.

تجویز وسیله ی کمکی: کاردرمانگر ممکن است یک سری از تجهیزات کمکی مانند اسپلینت، بریس، عصا یا حتی واکر را برای حمایت از فعالیتهای کودک، به وی توصیه کند

چند نمونه از تمرینات که زیر نظرکاردرمانگر شما باید انجام شود:

تمرین یک

⦁ کشش طرفی بدن با استفاده از بالش ماساژیا حوله رول شده: کودک روی زمین به پهلوی خود دراز بکشد. بالشت ماساژ یا همان حوله‌ی رول شده (استوانه‌ای) را در فضای بین قفسه سینه و ران خود قرار دهد و کاملاً آن را در زیر پهلوی خود تنظیم کند به طوری که کامل فضای خالی را پر کند. پای داخلی خود را که بر روی زمین قرار دارد به پشت خم کند و پای بیرونی‌ را مستقیماً به جلو بکشد.دست موافق پای داخلی در امتداد شانه به بیرون به صورت افقی کشیده می‌شود و دست موافق پای بیرونی در بالای سر و چسبیده در کنار گوش قرار می‌گیرد و تا جایی که انگشتان همان دست به زمین برخورد کند، به حالت کشیده نگاه داشته می‌شود. دست‌ها نسبت به هم زاویه ۹۰ درجه دارند

تمرین دو

⦁ کودک به حالت چهار دست و پا قرار می‌گیرد، سپس دست راست و پای چپ را بلند می‌کند و آن ها را در خلاف یکدیگر حرکت می‌دهد تا موجب کشش عضلات شود.

تمرین سه

⦁کودک روی شکم دراز کشیده و دستانش را کنار بدنش قرار دهد به طوری که دست‌ها روی زمین باشد سپس استخوان کتف‌ها را به یکدیگر فشرده و سر و شانه های خود را حدود ۱۵ سانتی متر از سطح زمین بالا بیاورد

جراحی اسکولیوز: جراحی به طور چشمگیر و قابل توجهی این عارضه را تحت کنترل درآورده و درمان می‌کند. با این وجود به عنوان روش‌های استرس آور برای کودکان و خانواده‌ها محسوب می‌شود.

کاشت میله: این شیوه درمانی برای کودکانی که با این عارضه مادرزادی به دنیا می‌آیند مفید است. در این شیوه علاوه بر اصلاح انحراف در ستون فقرات، به رشد کودک نیز کمک می‌کند. البته لازم است تا هر شش ماه یکبار برای بسط میله‌ها به بیمارستان مراجعه شود.

فیوژن

در زمانی که کاشت میله راه موثری نباشد از این روش به عنوان جایگزین استفاده می‌شود. این جراحی کاملا بی‌خطر بوده و به تدریج انحراف ستون فقرات را رفع می‌کند.

گچ گرفتن ناحیه کمر

این شیوه بیشتر در نوزادان و کودکان برای صاف نگه داشتن کمر استفاده می‌شود. استفاده از گچ برای کودکان در سنین پایین راه کار ساده‌تری نسبت به بریس است.

خطرات عدم درمان انحراف ستون فقرات کودکان

از آن جایی که این عارضه اغلب با درد همراه نیست، بسیاری از افراد برای درمان آن اقدام نمی‌کنند. با این حال در پاره‌ای از اوقات، عدم توجه به درمان اسکولیوز موجب تشدید آن و بروز درد نیز خواهد شد. همچنین عارضه‌های جانبی نظیر مشکلات کلیوی و قلبی و ریوی نیز از دیگر عارضه‌هایی است که در صورت عدم درمان به موقع بروز می‌کند. برای تشخیص قطعی و انتخاب روش درمانی مناسب حتما با متخصصین از جمله فوق تخصص ستون فقرات این حوزه مشورت کنید.

سخن پایانی

انحراف ستون فقرات کودکان از عارضه‌های نه چندان شایع است. نوع ایستادن و نشستن در ایجاد این عارضه موثر نیست. با این حال در صورت ابتلا، شکل‌گیری حالات نرمال در زمان ایستادن و نشستن برای فرد دشوار می‌شود. راه کارهای زیادی برای درمان اسکولیوز وجود دارد. نکته مهم در پروسه درمان تشخیص زودهنگام و به موقع این عارضه است. هر چه زودتر انحراف در ستون فرات در کودکان تشخیص داده شود، آسان‌تر نیز درمان و رفع خواهد شد.